No ka lā hānau o Yuri Knorozov: ke aʻo ʻana i nā kumu kumu o ka kākau Mayan
ʻO ka palapala Mayan wale nō ka ʻōnaehana kākau piha ma ʻAmelika, akā mahalo i ka hoʻoikaika ʻana o nā naʻi aupuni Sepania wiwo ʻole, ua poina loa ia e ke kenekulia XNUMX. Eia naʻe, mālama ʻia nā tausani o kēia mau hōʻailona ma nā pōhaku i kālai ʻia, nā frescoes a me nā seramika, a i ke kenekulia XNUMX, ua hele mai kahi haumāna puka Soviet maʻamau me kahi manaʻo i hiki ke wehewehe iā lākou. A e hōʻike ana kēia ʻatikala pehea e hana ai kēia ʻōnaehana.
ʻO ka palapala Mayan kahi ʻōnaehana logosyllabic (verbal-syllabic), kahi o ka hapa nui o nā hōʻailona logograms, e hōʻike ana i nā huaʻōlelo a i ʻole nā manaʻo (no ka laʻana, "pale" a i ʻole "jaguar"), a ʻo ka mea liʻiliʻi - phonograms, e hōʻike ana i nā leo o kēlā me kēia syllables (“pa”, “ma”) a hoʻoholo i ke kani o ka huaʻōlelo.
ʻO ka huina, ma kahi o 5000 mau kikokikona i ola a hiki i kēia lā, kahi i ʻike ai nā ʻepekema epigraphic ma mua o hoʻokahi tausani glyphs. ʻO ka nui o lākou he mau ʻano like ʻole (allographs) a i ʻole like ke kani (homophones). Ma kēia ala, hiki iā mākou ke ʻike "wale nō" ma kahi o 500 hieroglyphs, ʻoi aku ka nui ma mua o nā alphabets a mākou i maʻa ai, akā ʻoi aku ka liʻiliʻi ma mua o ka Kina me kā lākou 12 mau huaʻōlelo. ʻIke ʻia ka manaʻo phonetic no 000% o kēia mau hōʻailona, a ʻike ʻia ka manaʻo semantic no 80% wale nō, akā hoʻomau kā lākou decoding.
ʻO nā kikokikona Maya mua loa i ʻike ʻia mai ke kenekulia XNUMX BC, a ʻo ka mea hou loa mai ka naʻi ʻana o Sepania i ke kenekulia XNUMX AD. Ua nalowale loa kēia palapala i ke kenekulia XNUMX, i ka wā i pio ai nā aupuni Mayan hope loa.
ʻO ka paʻakikī mua i ke aʻo ʻana i nā hieroglyphs Mayan ʻo ia ka maʻalahi o kā lākou hoʻolālā ʻana i loaʻa nā ala like ʻole e kākau ai i ka huaʻōlelo hoʻokahi me ka hoʻololi ʻole i ka heluhelu a me ke ʻano. ʻAe, he hana hana ia, a me he mea lā ua hauʻoli ka poʻe kākau ʻōlelo Mayan a hoʻohana pono i ko lākou kūʻokoʻa hana.
He wehewehe iki# I loko o nā kiʻi kiʻi, ua hōʻike ʻia ka unuhi ʻana o nā hieroglyphs Mayan i ka huaʻōlelo Latina me ka wiwo ʻole. I kēia hihia, hōʻike nā leka nui LOGOGRAMS, a me ka huapalapala liʻiliʻi - syllabograms. Ka palapala aia ma ka italic a ʻo ka unuhi ʻana ma nā kaha puanaʻi “”.
E like me ka ʻōnaehana Latin, ua haku ʻia nā huaʻōlelo Mayan i kekahi mau huaʻōlelo pili, akā ma muli o ke ʻano kiʻi o ke kākau ʻana, ua ʻoi aku ka paʻakikī o ka ʻike ʻana e ka maka ʻike ʻole ma mua o nā ʻōnaehana alphabetic maʻamau.
Kapa ʻia kahi pūʻulu o nā huaʻōlelo he poloka a i ʻole glyph complex. ʻO ka hōʻailona nui loa o ka poloka ua kapa ʻia ʻo ka hōʻailona nui, a ʻo nā mea liʻiliʻi i hoʻopili ʻia i kapa ʻia ʻo nā affixes.
ʻO ka maʻamau, heluhelu ʻia nā huaʻōlelo i loko o kahi poloka glyph mai ka hema a i ka ʻākau a mai luna a lalo. Pēlā nō, kākau ʻia nā kikokikona Mayan mai ka hema a i ka ʻākau a mai luna a lalo i nā kolamu ʻelua poloka.
Logograms
ʻO nā logograms nā hōʻailona e hōʻike ana i ke ʻano a me ka haʻi ʻana o kahi huaʻōlelo piha. ʻOiai ma kā mākou ʻōnaehana kākau alphabetic-phonetic, e pili ana i ka alphabet Latin, hoʻohana mākou i nā logograms:
@ (kalepa ma): hoʻohana ʻia i nā helu leka uila a me nā ʻoihana pūnaewele, i hoʻohana mua ʻia i nā palapala uku ma kahi o ka huaʻōlelo Pelekane ma, ʻo ia hoʻi "ma [kumu]"
£: hōʻailona paona
& (ampersand): pani i ka conjunction "a"
ʻO ka hapa nui o nā huaʻōlelo ma ka palapala hieroglyphic Mayan he logograms:
He mea paʻakikī loa ka ʻōnaehana me nā logograms, no ka mea, pono ia i kahi hōʻailona kaʻawale no kēlā me kēia mea, manaʻo a i ʻole ka manaʻo. Ma ka hoʻohālikelike ʻana, ʻo ka pīpā Kina, aia ma mua o 12 mau huaʻōlelo, ʻaʻole ia he ʻōnaehana logographic maʻemaʻe.
Nā papa hana
Ma waho aʻe o nā logograms, ua hoʻohana nā Mayans i nā syllabograms, kahi i hiki ʻole ai ke hoʻoulu i ka alphabet a mālama i ka maʻalahi o ka ʻōnaehana.
ʻO ka syllabogram a i ʻole phonogram he hōʻailona phonetic e hōʻike ana i kahi syllable. Ma nā ʻōlelo Mayan, hana ia ma ke ʻano he syllable SG (consonant-vowel) a i ʻole me ka syllable S(G), (he consonant sound me ka ʻole o ka vowel).
Ma ka laulā, hahai ka ʻōlelo Mayan i ke ʻano consonant-vowel-consonant (CVC), a e like me ke kumu synharmony ʻO ka vowel o ka syllable hope i loko o kahi huaʻōlelo e hoʻopau pinepine ʻia:
ʻO ka mea hoihoi, hiki ke kākau ʻia nā huaʻōlelo i kākau ʻia i loko o ka logogram. Ua hana pinepine ka poʻe Mayan kahiko i kēia, akā ʻaʻole i haʻalele loa i nā logograms.
Hoʻohui phonetic
ʻO nā hoʻohui phonetic kekahi o nā affixes maʻamau i waena o ka poʻe Mayan. He syllabogram kēia e kōkua ana i ka heluhelu ʻana i nā logograms i ʻoi aku ma mua o hoʻokahi manaʻo a i ʻole hōʻike i ka haʻi ʻana o ka syllable mua, e maʻalahi ai ka heluhelu ʻana.
Ma ka laʻana ma lalo nei, ʻo ka hōʻailona no "pōhaku" (ma ka hina) ʻo ia ka phonogram no ke kani "ku", i hoʻohana ʻia ma nā huaʻōlelo "ahk" "turtle" a i ʻole "kutz" "turkey" (ke kani vowel hope. hāʻule i nā hihia ʻelua). Akā i ke kākau ʻana iā ia ma ke ʻano he huaʻōlelo ʻokoʻa, ua hoʻohui ʻia ka hoʻohui phonetic "ni", e hōʻoia ana ʻo ia ka huaʻōlelo "pōhaku":
Nā mea hoʻoholo a me nā diacritics
ʻO nā mea hoʻoholo semantic a me nā māka diacritic e kōkua i ka mea heluhelu e hoʻomaopopo i ka ʻōlelo a i ʻole ke ʻano o kahi huaʻōlelo, akā, ʻaʻole like me ka phonetic complements, ʻaʻole lākou i haʻi ʻia ma kekahi ʻano.
Hōʻike ka mea hoʻoholo semantic i nā logogram polysemantic. ʻO kahi hiʻohiʻona maikaʻi o kahi mea hoʻoholo semantic he palena hoʻonaninani a puni ke kiʻi a i ʻole ka leka. Hoʻohana ʻia ia e hōʻike i nā lā i loko Kalena Mayan:
Hoʻoholo nā māka diacritic i ka haʻi ʻana o ka glyph. Loaʻa i nā ʻōlelo ʻEulopa nā māka maʻamau, eg.
cedille: ma ka ʻōlelo Palani, e hōʻike ana i ka huaʻōlelo c ua haʻi ʻia ma ke ʻano he s ma mua o ke k, e like me ke alo.
ʻO ka Diaresis: ma Kelemānia, hōʻike i ka neʻe ʻana i mua o nā vowels /a/, /o/ a i ʻole /u/, no ka laʻana, schön [ʃøːn] - "nani", schon [ʃoːn] - "ua".
Ma ke kākau ʻana a Mayan, ʻo kahi māka diacritic maʻamau he mau kiko ma ka ʻaoʻao hema o luna (a i ʻole lalo) o kahi poloka o nā glyphs. Hōʻike lākou i ka mea heluhelu i ka hana hou ʻana o kahi syllable. No laila ma ka laʻana ma lalo o ka syllable "ka" ua kope ʻia:
Polyphony a me ka homophony
Hoʻopili hou ka polyphony a me ka homophony i ke kākau ʻana o Mayan. Me ka polyphony, ʻōlelo ʻia ka hōʻailona like a heluhelu ʻokoʻa. Ma ka palapala hieroglyphic Mayan, no ka laʻana, ua hōʻike ʻia ka huaʻōlelo tuun a me ka syllable ku e ka hōʻailona like:
Homophony 'o ia ho'i, hō'ike 'ia ka leo like e nā hō'ailona like 'ole. No laila, ma ka palapala Mayan, ua ʻōlelo ʻia nā huaʻōlelo "snake", "ʻehā" a me "lani", akā ua kākau ʻokoʻa:
Kauoha huaʻōlelo
ʻAʻole like me ka ʻōlelo Pelekania, e hoʻohana ana i kahi kūkulu kumuhana-Verb-Object, hoʻohana ka ʻōlelo Mayan i kahi kauoha Verb-Object-Subject. Ma muli o ka hoʻomaka ʻana o nā kikokikona hieroglyphic Mayan kahiko me kahi lā a ʻaʻohe mea hoʻohui, ʻo ka papa kuhikuhi maʻamau ka Date-Verb-Subject.
ʻO ka hapa nui o nā kikokikona i loaʻa i kālai ʻia ma nā hale monumental a wehewehe i ke ola o nā mōʻī a me nā moʻolelo o nā aliʻi aliʻi. I loko o ia mau palapala, noho nā lā i ka 80% o ka hakahaka. Hōʻike pinepine ʻia nā huaʻōlelo e hoʻokahi a ʻelua mau poloka glyphs, a ukali ʻia e nā inoa lōʻihi a me nā poʻo inoa.
ʻAnohewa
Ua loaʻa i ka poʻe Mayan nā pūʻulu inoa ʻelua. Hoʻohana ʻia ʻo Set A me nā huaʻōlelo transitive a me Set B me nā huaʻōlelo intransitive. ʻO ka pinepine, hoʻohana ka poʻe Mayan i nā huaʻōlelo hoʻokahi kanaka ʻekolu ("ʻo ia, ʻo ia, ʻo ia," "ʻo ia, ʻo ia, ʻo ia") mai ka set A. Hoʻohana ʻia nā huaʻōlelo mai kēia pūʻulu me nā noun a me nā huaʻōlelo. Hoʻokumu ʻia ke kolu o ka mea hoʻokahi e nā prefix penei:
u- ma mua o nā huaʻōlelo a i ʻole nā huaʻōlelo e hoʻomaka ana me ka consonant
ya-, ye-, yi-, yo-, yu- ma mua o nā huaʻōlelo a i ʻole nā huaʻōlelo e hoʻomaka ana me nā leo leo a, e, i, o, u.
I ka hihia mua, hoʻohana ʻia nā hōʻailona aʻe:
Hiki ke hoʻohana ʻia kekahi o kēia mau huaʻōlelo e hōʻike i ke kolu o ka mea hoʻokahi:
E nānā i ka prefix /u/ ma ka laʻana mua. He mana maʻalahi kēia o ke ʻano mua ma ka laina ʻekolu o ka kiʻi mua.
Nā syllabograms no ka prefix -ya:
No oukou-:
Ma ka la'ana ma lalo nei, ua ho'olima 'ia ka 'oe-sign:
No yi:
Ma kēia laʻana, ua hoʻohuli ʻia ʻo yi 90° ma ka ʻaoʻao ʻē aʻe no nā kumu nani:
No kou-:
No kou-:
Nouns
Ua loaʻa i ka poʻe Mayan nā ʻano inoa ʻelua: "possessed" a "absolute" (unpossessed).
ʻAʻohe affixes i nā inoa piha, me ʻelua ʻokoʻa:
ʻo ka suffix -ʻo ia nā ʻāpana kino
ʻo ka suffix -aj ka mea e ʻaʻahu ai nā kānaka, e like me nā mea nani
ʻAe
ʻAʻohe kāne ma ka ʻōlelo Mayan, koe wale nā nouns e wehewehe ana i kahi ʻoihana a i ʻole kūlana, no ka laʻana, "kākau", "queen", "king", etc. No ia mau huaʻōlelo mākou e hoʻohana ai:
prefix Ix- no na wahine
prefix Aj- no na kane
Nā Verbs
Mālama ʻia ka hapa nui o nā puke Mayan kahiko ma nā hale monumental, a haʻi lākou i nā moʻolelo o nā aliʻi. ʻO ia hoʻi, aneane pau nā huaʻōlelo i kākau ʻia ma ke kanaka ʻekolu a loaʻa koke ma hope o nā lā. ʻO ka pinepine i loko o ia mau palapala he mau huaʻōlelo intransitive ʻaʻole hiki ke hoʻopili i nā mea.
No ka wā i hala (e kūkākūkā ʻia nei) ʻo ka suffix -iiy, a no ka wā e hiki mai ana ka suffix -oom:
ʻO ka manawa pinepine ma hope o ka huaʻōlelo hiki iā ʻoe ke ʻike i ka hōʻailona -aj, ka mea e hoʻohuli ai i kahi aʻa transitive (hiki ke hoʻomalu i kahi mea) i kahi huaʻōlelo intransitive, no ka laʻana, chuhk-aj ("ua hopu ʻia ʻo ia"):
Hoʻomaopopo maʻalahi ʻia kekahi o nā ʻano huaʻōlelo transitive e ka prefix u- (nā huaʻōlelo kanaka ʻekolu) a me ka suffix -aw. No ka laʻana, e pili ana i ka hoʻomaka ʻana o ke aupuni, ua hoʻohana nā kikokikona i ka huaʻōlelo uchʻam-aw Kʻawiil - "lawe ʻo ia iā Kʻawiil" (ʻaʻole i loaʻa i nā aliʻi Mayan kahi noho aliʻi, akā he koʻokoʻo. akua K'awill):
Nā Hoʻololi
Ma nā palapala Mayan kahiko, ua hoʻohui ʻia nā huaʻōlelo ma mua o nā inoa, a ua hoʻohui ʻia kahi syllable (-al, -ul, -el, -il, -ol) i ka noun, ma muli o ke kānāwai o synharmony. No laila, ʻo ka huaʻōlelo “ahi” ʻo kʻahk ' ("ahi") + -al = kʻahkʻal:
Ke kumu o ke kākau ʻana o Mayan
ʻAʻole ʻo ka kākau Mayan ka ʻōnaehana kākau mua ma Mesoamerica. A hiki i kēia manawa ua manaʻo ʻia ʻo ia ke kumu ʻākana (a i ʻole Epiolmec) kākau, akā i ka makahiki 2005 ua ʻike ʻia kikokikona, ka mea i hoʻopaneʻe i ka hana ʻana i ka palapala Mayan.
Ua manaʻo ʻia ua ʻike ʻia nā ʻōnaehana kākau mua ma Mesoamerica i ka hopena o nā manawa Olmec (ma kahi o 700-500 BC), a laila māhele ʻia i ʻelua kuʻuna:
ma ka akau ma ka aina kiekie o Mekiko
ma ka hema ma na uka a me na puu o Guatemala a me ka mokuaina Mekiko o Chiapas.
No ka lua o ka moʻomeheu ka palapala Mayan. ʻO nā kikokikona mua loa he kiʻi pena i Sana Bartolo (Guatemala, 3rd century BC) a me nā palapala ma nā maka pōhaku o nā mea i neoneo Serros (Belize, 1st century BC).
He kikokikona mua a me ke kiʻi Mayan
Ka wehewehe ʻana i ka palapala Mayan
/ Maʻaneʻi a ua hoʻonui au i ka ʻatikala kumu me nā mea mai nā kumu home - approx. unuhi/
Hoʻokahi haneli a me ka hapa ka decipherment o ka palapala Mayan. Ua wehewehe ʻia ma kekahi mau puke, ʻo ia ka mea kaulana loa "Hacking i nā code Mayan" Michael Co. Ua hoʻokumu ʻia kahi kiʻiʻoniʻoni palapala ma 2008.
Ua paʻi mua ʻia nā kikokikona Mayan i ka makahiki 1810, i ka wā i ʻike ʻia ai nā puke Mayan i mālama ʻia i loko o nā waihona ʻEulopa, i kapa ʻia ʻo codices ma ka hoʻohālikelike ʻana me nā puke ʻEulopa. Ua huki lākou i ka manaʻo, a i ka makahiki 1830, ua hoʻomaka kahi noiʻi piha o nā kahua Mayan ma Guatemala a me Belize.
I ka makahiki 1862, he kahuna Farani Brasseur de Bourbourg Ua ʻike ʻia ma ka Royal Academy of History ma Madrid ka "Report of Affairs in Yucatan," he palapala i kākau ʻia ma kahi o 1566 e ka Bishop o Yucatan, Diego de Landa. Ua hoʻāʻo hewa ʻo De Landa i kēia palapala e hoʻohālikelike i nā glyph Mayan me ka pīʻāpā Sepania:
ʻOiai ke kuhi hewa ʻana, ua hana nui ka palapala a De Landa i ka wehewehe ʻana i ka palapala Mayan. Ua hiki mai ka huli ʻana i nā makahiki 1950.
Wahi a kekahi moʻolelo, i ka Mei 1945, ua loaʻa iā Yuri Knorozov nā puke i hoʻomākaukau ʻia no ka haʻalele ʻana mai ka Hale Waihona Puke o Prussian State i loko o nā puʻu ahi o Berlin. ʻO kekahi o lākou he paʻi kakaʻikahi o ʻekolu mau code Mayan e ola nei. ʻO Knorozov, ka mea i aʻo ma ka ʻoihana mōʻaukala o ke Kulanui ʻo Kharkov ma mua o ka pūʻali koa, ua makemake ʻo ia i kēia mau manuscript, ma hope o ke kaua ua puka ʻo ia mai ka ʻoihana mōʻaukala o Moscow State University a hoʻomaka ʻo ia e wehewehe i ka palapala Mayan. ʻO kēia keʻano o kēia moʻolelo i weheweheʻia e ka Mayanist Michael Ko, akāʻo Knorozov, ka mea i hālāwai i ka hopena o ke kaua ma kahi pūʻali koa kokoke i Moscow, i hoʻonani i nā mea i loko o kahi kamaʻilio pilikino i mea e hoʻokūhoihoi i kāna hoa hanaʻAmelika.
ʻO ka manaʻo nui o Knorozov ka manaʻo o nā hui, a hoʻomaka ʻo ia e wehewehe i ka palapala Mayan ʻaʻole ma ka manawa wale nō, akā me ka pahuhopu o ka hoʻāʻo ʻana i kāna mau manaʻo e pili ana i nā loina o ka hoʻololi ʻana i ka ʻike maʻamau i nā kānaka āpau. "ʻAʻohe mea i hana ʻia e kekahi kanaka hiki ʻole ke hoʻomaopopo ʻia e kekahi."
E like me ka mea, ma muli o ka hana hou ʻana o nā codices Mayan ʻekolu a me ka manuscript de Landa, ua ʻike ʻo Knorozov ʻaʻole nā palapala nā hōʻailona ma ka "Report on Affairs in Yucatan", akā he syllables.
Knorozov ala
Ma ka wehewehe ʻana o ka haumāna a Knorozov, Kauka o ka ʻEpekema mōʻaukala G. Ershova, ua like kāna ʻano hana:
ʻO ka pae mua ke koho ʻana i kahi manaʻo noʻonoʻo: hoʻokumu i ke ʻano o ka pilina ma waena o nā hōʻailona a me kā lākou heluhelu ʻana i nā kūlana i ʻike ʻole ʻia ka ʻōlelo a i ʻole ua loli nui.
ʻO ka pae ʻelua - ka heluhelu phonetic pololei o nā hieroglyphs, ʻoiai ʻo ia wale nō ka hiki ke heluhelu i nā huaʻōlelo ʻike ʻole ʻia kahi i ʻike ʻia ai nā huaʻōlelo.
ʻO ka pae ʻekolu ka hoʻohana ʻana i ke ʻano helu helu kūlana. Hoʻoholo ʻia ke ʻano o ke kākau (ideographic, morphemic, syllabic, alphabetic) e ka helu o nā huaʻōlelo a me ka pinepine o ka hoʻohana ʻana i nā huaʻōlelo. A laila ʻike ʻia ka pinepine o ka hoʻohana ʻana a me nā kūlana i ʻike ʻia ai kēia hōʻailona - ʻo ia ke ʻano o ka hoʻoholo ʻana o nā hana o nā hōʻailona. Hoʻohālikelike ʻia kēia ʻikepili me nā mea nā ʻōlelo pili, ka mea e hiki ai ke hoʻomaopopo i kēlā me kēia grammatical, semantic referents, root and service morphemes. A laila ua hoʻokumu ʻia ka heluhelu ʻana i ke ʻano kumu o nā hōʻailona.
ʻO ka pae ʻehā ka ʻike ʻana i nā hieroglyphs hiki ke heluhelu ʻia me ka hoʻohana ʻana i ka "Report on Affairs in Yucatan" ma ke kī. Ua ʻike ʻo Knorozov ʻo ka hōʻailona "cu" mai ka manuscript de Landa i nā codices Mayan i ukali i kahi hōʻailona ʻē aʻe a ua pili kēia pālua me ke kiʻi o kahi pipi. ʻO ka huaʻōlelo Mayan no "turkey" ʻo "kutz" - a ua manaʻo ʻo Knorozov inā ʻo "cu" ka hōʻailona mua, a laila ʻo ka lua ka "tzu" (inā hāʻule ka vowel hope). No ka hoʻāʻo ʻana i kāna kumu hoʻohālike, hoʻomaka ʻo Knorozov e ʻimi i loko o nā codices no kahi glyph e hoʻomaka ana me ka hōʻailona "tzu", a loaʻa iā ia ma luna o ke kiʻi o kahi ʻīlio (tzul):
Papa ʻelima - ka heluhelu kea ma muli o nā hōʻailona i ʻike ʻia.
ʻEono ʻeono - ka hōʻoia ʻana i ke kānāwai o ka synharmony. Hiki i ka hōʻailona hoʻokahi ke kuhikuhi i kahi syllable a me kahi kani ʻokoʻa. Ua ʻike ʻia ʻo nā hōʻailona no kēlā me kēia leo pono e loaʻa nā vowels synharmonic me ka morpheme.
He hōʻoia ka pae ʻehiku no nā leo vowel a pau ma ka palapala Mayan aia nā hōʻailona kūʻokoʻa i hāʻawi ʻia ma ka pīʻāpā de Landa.
ʻEwalu ʻanuʻu - ka nānā pono ʻana o ka kikokikona. Ua hoʻoholo ʻo Knorozov he 355 mau huaʻōlelo kūʻokoʻa i loko o nā manuscript ʻekolu, akā ma muli o ka hoʻohana ʻana i nā graphemes hui a me nā allographs, ua hoʻemi ʻia ko lākou helu i 287, akā ʻaʻole hiki ke heluhelu ʻia ma mua o 255 - ʻo ke koena he hewa loa a he mau ʻano like paha o ka ʻike. huapalapala.
ʻEiwa ʻanuʻu - ka nānā pinepine ʻana o ka kikokikona. Ua puka mai ke ʻano penei: i kou neʻe ʻana i ke kikokikona, e emi ana ka helu o nā huaʻōlelo hou, akā ʻaʻole i hiki i ka zero. He ʻokoʻa nā alapine kūʻokoʻa a pili i nā hōʻailona: ma kahi o ka hapakolu o nā hōʻailona a pau i loaʻa i hoʻokahi hieroglyph; ma kahi o ʻelua hapakolu i hoʻohana ʻia i ka liʻiliʻi ma mua o 50 hieroglyphs, akā maʻamau loa nā huaʻōlelo hoʻokahi.
ʻO ka pae ʻumi ka hoʻoholo ʻana i nā mea kuhikuhi grammatical, no laila pono e nānā i ke ʻano o nā hieroglyphs. Ua hoʻohana nui ʻo Yu. Knorozov i ka manawa e hoʻoholo ai i ke ʻano o ke kākau ʻana i nā huaʻōlelo pākahi i nā poloka. Wahi a ko lākou kūlana ma ka laina, ua māhele ʻo ia i kēia mau hieroglyphs i ʻeono mau pūʻulu. ʻO ka nānā ʻana i ko lākou kūlike me nā hōʻailona loli i hiki ke ʻike i nā hōʻailona grammatical - nā lālā nui a me nā lālā lua o ka ʻōlelo. ʻO nā hōʻailona like ʻole i loko o nā poloka hieroglyphic i hōʻike ʻia i nā affix a me nā huaʻōlelo hana. Ma hope o kēia, hoʻomaka ka hana me nā puke wehewehe ʻōlelo a me ka hoʻonui ʻana i ka helu o nā huaʻōlelo hiki ke heluhelu ʻia.
ʻO kaʻikeʻana i keʻano Knorozov
Ua kūʻē ke ʻano syllabic o Knorozov i nā manaʻo Eric Thompson, nāna i hāʻawi nui i ka hoʻopaʻa ʻana i nā kikokikona Mayan i nā makahiki 1940 a ua manaʻo ʻia ʻo ia ka mea i mahalo nui ʻia ma ke kula. Ua hoʻohana ʻo Thomson i kahi ʻano hana: ua hoʻāʻo ʻo ia e hoʻoholo i ke kauoha a me ke kumu o nā glyphs Mayan ma muli o kā lākou hoʻolaha ʻana i nā palapala. ʻOiai ʻo kāna mau kūleʻa, ua hōʻole ʻo Thomson i ka manaʻo o ka palapala Mayan he phonetic a hiki ke hoʻopaʻa i kahi ʻōlelo ʻōlelo.
I loko o ka USSR o ia mau makahiki, pono e loaʻa i kekahi hana ʻepekema kahi hōʻoia mai kahi manaʻo Marxist-Leninist, a ma ke kumu o kēia hoʻokomo inoa, ua hoʻopiʻi ʻo Thomson iā Knorozov no ka hoʻolaha ʻana i nā manaʻo o Marxism i waena o nā ʻepekema Mayan. ʻO kahi kumu hou no ka hoʻohewa ʻana, ʻo ia ka ʻōlelo a nā mea papahana mai Novosibirsk, nāna i hoʻolaha i ka hoʻomohala ʻana, e pili ana i ka hana a Knorozov, kahi "manaʻo o ka mīkini decryption" o nā kikokikona kahiko a hōʻike ʻia iā Khrushchev.
ʻOiai ka manaʻo hoʻohewa ikaika, ua hoʻomaka ka poʻe ʻepekema Western (Tatyana Proskuryakova, Floyd Lounsbury, Linda Schele, David Stewart) e huli i ka manaʻo phonetic o Knorozov, a ma hope o ka make ʻana o Thomson i 1975, hoʻomaka ka deciphering nui o nā kikokikona Mayan.
Meana kākau i kēia lā
E like me nā ʻōnaehana kākau, ua hoʻohana ʻia nā glyphs Mayan no nā kumu like ʻole. ʻO ka hapa nui, ua hiki mai nā monuments me nā moʻolelo o nā aliʻi iā mākou. Eia kekahi, ʻehā i ola Nā puke Mayan: "Dresden Codex", "Paris Codex", "Madrid Codex" a me "Grollier Codex", loaʻa ma 1971 wale nō.
Eia kekahi, ʻike ʻia nā puke palaho ma nā hale kupapaʻu o Mayan, ʻaʻole naʻe i wehewehe ʻia, no ka mea, ua paʻa nā mea kākau a hoʻopaʻa ʻia i ka lime. Eia naʻe, me ka hoʻomohala ʻana o nā ʻōnaehana scanning, ua loaʻa kēia mau palapala manawa no ke ola lua. A inā mākou e noʻonoʻo he 60% wale nō o nā hieroglyphs i wehewehe ʻia, e hāʻawi maoli nā haʻawina Mayan iā mākou i kahi mea hoihoi.
PS mau mea pono:
Nā papa ʻōlelo syllabogram mai Harri Kettunen & Christophe Helmke (2014), Introduction to Maya Hieroglyphs:
Harri Kettunen & Christophe Helmke (2014), Introduction to Maya Hieroglyphs, [PDF]
Mark Pitts & Lynn Matson (2008), Writing in Maya Glyphs Names, Places, & Simple Sentences A Non-Technical Introduction, [PDF]